Poetry Slam scena u Makedoniji (verzija na srpskom)

Poetry Slam je moderan, performativan način interpretacije autorskih tekstova svih žanrova, koji je takmičarskog karaktera. Petočlani žiri koji se bira iz publike boduje tekstove i način na koji se izvode dajući im poene od jedan do deset, uključujući i decimale, iz kojih se isključuje najviša i najniža ocena (u cilju izbegavanja pristrasnosti i degradiranja), i određuje se srednja vrednost, koja dalje služi kao parametar za kvalitet izvođenja i autorov tekst.

Izvođači imaju na raspolaganju samo svoj tekst koji se recituje, mikrofon i nikakva druga audio ili vizuelna pomagala. U suštini „performans“ bukvalno zavisi od autorovog glasa.

Svako dobija pet minuta za nastup. Po isteku pet minuta moderatori ga prekinu. Izvođaču se može pružiti mogućnost da nastavi i posle opomene, ali samo ako se složi publika, koja svoju želju izražava velikim aplauzom. Ukoliko aplauz nije dovoljno veliki, smatra se da publika ne želi da da šansu izvođačima da recituju pesmu do kraja i oni ne nastavljaju svoj nastup. Ako izvođači nisu u mogućnosti da svoj nastup izvedu u celini, to ne znači da su diskvalifikovani i za njih se glasa isto kao i za ostale, a njihovi bodovi se uzimaju u obzir prilikom izbora pobednika te večeri.

Po završenom nastupu svih izvođača dodeljuju se prvo, drugo i treće mesto, a dobitnicima slede simbolične nagrade. Pobednik dobija i flašu rakije za koju se očekuje da će je pošteno podeliti sa ostalim učesnicima.

* * *

Iako je kod nas to jedan relativno nov način predstavljanja poezije, prvo Poetry Slam takmičenje ikada je održano u Čikagu 1984. godine i odatle se širi po celoj Americi, a kasnije i po Evropi, a što se tiče balkanskih država, redovna slem takmičenja organizuju Srbija, Grčka i Bosna.

U Makedoniju su Poetry Slam takmičenja stigla 2010. godine, kada je u Tetovu organizovana međunarodna radionica na kojoj je predavač bio nemački slemer Mihel Abdolahi, a u decembru te iste godine Kulturni centar „Kontrapunkt“ iz Skoplja održao je prvo Poetry Slam takmičenje u Skoplju, koje je izazvalo veliko interesovanje i posećenost, zbog čega su u januaru i februaru 2011. organizovana još dva slem takmičenja.

Od 2012. godine, pa do danas samo slem u Prilepu postaje događaj sa tradicijom, koji se kontinuirano održava svake godine u organizaciji Igora Trpčeskog i Katerine Bataklieve, a od 2014. godine u organizaciji Igora Trpčeskog i Elene Prendžove. Od iste godine slem događaji uzimaju maha u makedonskim gradovima kao nikada do tada, pa su tako iste godine održana tri slem događaja u Bitolju (april), Prilepu (maj) i Skoplju (septembar) i još isto toliko u nekim drugim gradovima u zemlji, ali u drugačijem sastavu organizatora.

Poetry Slam tim iz Makedonije je uz posredovanje pesnikinje Katarine Fiamengo, koja je već dva puta bila učesnica međunarodnog slema u Prilepu, uspostavio vezu i sa poetri slem organizacijom iz Beograda, Poezinom, čiji su najaktivniji članovi i izvođači Milan Mijatović, Radovan Božović i Siniša Rudan. Dva slem tima iz Makedonije i Srbije su organizovala zajednički, kamerni, prijateljski i revijalni slem događaj u skvot kulturnom centru InexFilm u Beogradu u septembru 2014. godine.

Ove godine slem takmičenja su opet počela u februaru, u gradu Tetovu, gde se u kafe-baru „Oda“ takmičilo 15 učesnika od kojih je izabrano 4 pobednika večeri: Kaltrina Tefiku iz Tetova je osvojila treće mesto, Voislav Pehčevski iz Berova drugo, a prvo mesto su podelile Cvetanka Koleva iz Kavadaraca i Jona Neziri iz Tetova.

Drugo ovogodišnje slem takmičenje je održano u martu, u Domu kulture „Ivan Maze-Klime“ u Kavadarcima. Nastupilo je 13 učesnika iz više makedonskih gradova, a gosti večeri su bili troje pesnika iz udruženja „Tikveški cvetovi“: Ljupčo Jovčevski, Nadica Trenčeva i Todorka Andova. Publika je pobednicima proglasila: Mikicu Ilovu iz Kavadaraca, koja je osvojila treće mesto, Anicu Blaževsku iz Tetova, koja je osvojila drugo mesto, i Dragicu Zdravesku iz Prilepa, koja je osvojila prvo mesto.

Ilova je unela posebnu svežinu u događaj zato što do sada na slemu niko nije nastupao sa pesmom namenjenom dečijoj publici. Blaževska, koja slemuje još od samih početaka slem događaja u Makedoniji, ne prestaje da oduševljava publiku svojim iskrenim i dosetljivim stihovima, a Zdraveska, koja se po prvi put našla među pobednicima, ostala je dosledna svom sarkastično-podbadačkom stilu kojim uvek izaziva sladak smeh kod publike.

Pobednicima se dodeljuju diplome i paket knjiga, donacije makedonskih pisaca koji podržavaju događaj svojim autorskim delima: Bratislava Taškovskog, Trajčeta Kacarova i Slavča Koviloskog. Svojim knjigama događaj podržavaju i pisci iz Kavadaraca, Duško Stefanov i članovi udruženja „Tikveški cvetovi“: Nadica Trenčeva, Milka Mindeva i Todorka Andova, koja je donirala knjige zajedno sa suprugom Tomom Andovim, a svoje autorske knjige poklanjaju i organizatori: Pero Sardžoski, Igor Trpče i Elena Prendžova. Na poklonjenim primercima zahvaljujemo se i književnom listu „Akt“, a posebno uredniku Taškovskom i časopisu „Sovremenost“, posebno uredniku Koviloskom, kao i studentskom časopisu „Š“, posebno urednici Zorici Petkoskoj, koja je donirala najnovija izdanja časopisa.

Ove godine je planirano još nekoliko Poetry Slam takmičenja. Naredni će se održati u Bitolju 10. maja 2015. godine. To će biti drugo slem takmičenje u tom gradu od početaka slema u Makedoniji 2011. godine i treće po redu u 2015. godini. Upućujemo veliku zahvalnost saradnicima na organizaciji, ekipi iz inicijative „Kontrakadar“, a posebno Đorđiju Pulevskom-Džodžo, kao i NU Centru za kulturu u Bitolju, koji omogućuju da jedan takav događaj bude održan u njihovom gradu.

Neposredno nakon toga održaće se tradicionalni internacionalni slem u Prilepu, tačnije u Gradskoj biblioteci „Borka Taleski“, koji je ove godine zakazan za 30. maj.

I u junu se očekuju dva slem događaja, jedan u Skoplju, u Omladinskom kulturnom centru, u okviru jednog alternativnog omladinskog festivala, dana 14. juna, a drugi 20. juna u Velesu, u koorganizaciji sa Anitom Ristovom iz Velesa.

Lokacija slem čitanja biće železnička stanica u Velesu, a scena će biti otvoreni vozni vagon koji je već jedno duže vreme van saobraćajne upotrebe.

Isto tako, do kraja ove godine najavljeni su slem događaji u prostorijama Društva makedonskih pisaca u Skoplju, u Domu kulture „Aco Šopov“ u Štipu i dr.